Dolny Śląsk z powietrza

Kiedy zagłębialiśmy się w historię odwiedzonych przez nas zamków, cały czas na kartach historii przewijała się postać księcia Bolka II Małego – ostatniego niezależnego księcia piastowskiego na Śląsku. Nie mogło nas zatem zabraknąć w zamku, który ze względu na swój potencjał obronny stał się skarbcem nie tylko Bolka II, ale pełnił swą funkcję, jak twierdzą historycy, przez około 100 lat.

Bolków – widok z dziedzińca

Średniowieczny zamek w Bol­ko­wie, bo oczywiście o nim mowa, zo­stał wy­bu­do­wa­ny w I po­ło­wie XIII wieku praw­do­po­dob­nie z ini­cja­ty­wy księ­cia le­gnic­kie­go Bo­le­sła­wa II Ro­gat­kę zw. Łysym, a póź­niej roz­bu­do­wa­ny w la­tach 1277–93 przez jego dru­gie­go sy­na Bol­ka I Su­ro­we­go. Po­cząt­ko­wo wa­row­nia o­kreś­la­na by­ła ter­mi­nem Hain (Gaj), zmie­nio­nym praw­do­po­dob­nie na cześć swe­go oj­ca przez Ber­nar­da Świd­nic­kie­go w ro­ku 1312. W o­kre­sie mię­dzy 1301 a 1368 za rzą­dów Ber­nar­da i je­go sy­na Bol­ka II Ma­łe­go mia­ła miej­sce ko­lej­na roz­bu­do­wa, pod­czas któ­rej zwięk­szo­no prze­strzeń miesz­kal­ną i zmo­der­ni­zo­wa­no umoc­nie­nia bra­my.

Książę Bolko II nie miał własnych dzieci, dlatego po zaadoptowaniu swojej bratanicy Anny, uczynił ją dziedziczką nie tylko zamku w Bolkowie ale i całego księstwa. 27 maja 1353 r. Anna wyszła za mąż za cesarza i króla Czech Karola IV, a 3 lipca Bolko II zapisał małżonkom wszystkie swoje posiadłości. Jedynym warunkiem Bolka było to, by do swojej śmierci mógł nimi władać, tak samo jak jego żona księżna Agnieszka Habsburska. W 1392 r. po śmierci Agnieszki zamek przeszedł więc na własność królów czeskich, a w ręce Polski wrócił dopiero po II Wojnie Światowej.

Losy księcia Bolka II można obecnie podglądać w serialu „Korona królów”, gdzie książę regularnie przypomina swemu wujowi Kazimierzowi III Wielkiemu, o jego obowiązkach związanych z odzyskaniem Śląska.

Bolków – Widok z wieży

Już za czasów Piastów zamek stanowił swoistą twierdzę, ponieważ nigdy nie został zdobyty. Dwukrotnie nie udało się go zdobyć królowi czeskiemu – Janowi Luksemburskiemu: w 1331, w czasie kiedy spie­szył na po­moc krzy­ża­kom w woj­nie z kró­lem Wła­dy­sła­wem Ło­kiet­kiem oraz w 1345 r. – gdy sta­rał się zbroj­nie pod­po­rząd­ko­wać so­bie księ­stwo świd­nic­ko­-ja­wor­skie. W 1444 mia­sto zostało spa­lone przez hu­sy­tów, jed­nak sam zamek nie został przez nich zdobyty.

Do­pie­ro w roku 1463 zamek udało się zdobyć przez kró­la cze­skie­go, Je­rze­go z Podie­bra­du. On to właśnie osa­dził w Bol­ko­wie bur­gra­bie­go Han­sa von Tschirn, który za­sły­nął z zu­chwa­łych roz­bo­jów i gra­bie­ży. W roku 1468 bur­gra­bia zo­stał poj­ma­ny przez uzbro­jo­nych miesz­czan Wro­cła­wia i Świd­ni­cy, a rok później publicznie powieszony. Od tego czasu Bolków trafił pod zwierzch­nic­two wład­cy wę­gier­skie­go Ma­cie­ja Kor­wi­na. W 1493 roku po sześ­cio­ty­god­nio­wym ob­lę­że­niu, Bolków znów został zdobyty, tym razem przez księcia cie­szyń­skiego Ka­zi­mierza, który od­dał go swe­mu zwierz­chni­ko­wi, kró­lo­wi Czech Wła­dy­sła­wo­wi Ja­giel­loń­czy­ko­wi. Z rąk czeskich zamek trafia do Fa­bia­na von Tschir­na drogą sprzedaży.

W 1506 roku za­mek trafił w do­ży­wot­nie po­sia­da­nie do bi­skupa wro­cław­skiego Ja­koba von Sal­za, który zo­bo­wią­zał się do jego roz­bu­do­wy. Pra­ce były realizowane przez Ja­ko­bo­wa Parr, bu­dow­ni­cze­go lom­bar­dii, któ­ry kontynuował później swą ar­chi­tek­to­nicz­ną dzia­łal­ność na Ślą­sku.

Zamek ota­czono pier­ście­niem niż­szych mu­rów obron­nych z otwo­ra­mi na strzel­ni­ce, przystosowując go do obrony ar­ty­le­ryj­skiej. Budyn­ki miesz­kal­ne zyskały re­ne­san­so­we kruż­gan­ki i zwień­czenia w for­mie ja­skół­czych ogo­nów i pół­ko­li. W 1596 roku prace zakończono – ze­spół o po­wierzch­ni 7000 m2, uczynił zamek w Bolkowie jed­nym z naj­bardziej obron­nych na Ślą­sku. Po śmier­ci bi­sku­pa w 1543 roku (który nie doczekał zwieńczenia prac) zamek odziedziczyła jego rodzina, która w 1570 sprzedała go Mat­thia­sowi von Lo­gau. Zamek następnie w roku 1599 trafił w rę­ke Ja­ko­ba von Ze­dlit­za z nie­da­le­kiej Pło­ni­ny. Kil­ka lat wcześniej zamek na­wie­dzi­ło trzę­sie­nie zie­mi, które na szczęście za­mek przetr­wał. W 1646 roku w czasie wojny trzydziestoletniej po uszczupleniu załogi zamek został zdobyty przez Szwedów. Podczas walk, w wyniku intensywnego ostrzału artyleryjskiego (oddano wtedy przeszło 1800 strzałów) zamek uległ znacznemu zniszczeniu.

Bolków – widok po horyzont

W 1703 roku zamek przeszedł w ręce Cystersów z Krzeszowa. Po sekularyzacji zakonu w 1810 roku trafił do skarbu państwa pruskiego, a potem opuszczony popadł w ruinę. W 1885 roku rozpoczęła się częściowa rozbiórka murów na którą zezwoliła rada miasta. W pierwszej połowie XX w rozpoczęto jednak prace zabezpieczające, które wznowiono w 1994 roku i trwają do dnia dzisiejszego.

Bolków – kształt zamku

Obecnie Muzeum Zamek Bolków jest Oddziałem Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze. W odrestaurowanym Domu Niewiast znajduje się część wystawiennicza muzeum. Na pierwszym piętrze eksponowana jest wystawa stała pt. „Budownictwo Obronne Księstwa Świdnicko-Jaworskiego”, natomiast na parterze prezentowane są wystawy zmienne. Od 1994 roku na Zamku działa Bractwo Rycerskie Zamku Bolków, które swoimi działaniami przyczynia się do rozwoju i poprawy atrakcyjności Zamku.

Na zamku – z uwagi na bliskie sąsiedztwo budynków mieszkalnych – lataliśmy tylko Sparkiem, który choć dawał się precyzyjnie sterować, to jednak zgłaszał problemy z przekazywaniem obrazu. Dlatego też zdjęć jest niewiele i niedalekich – przedłożyliśmy bezpieczeństwo lotu nad efektowność zdjęć. Pamiętajcie więc: latajcie bezpiecznie i odpowiedzialnie!